‘Met verhalen van toen, betekenis geven aan nu’. Dat is het thema van twee wandelingen die de werkgroep Begraafplaats Oldenzaal houdt op woensdag 2 april 2025, de dag dat Oldenzaal 80 jaar geleden werd bevrijd. Tijdens de wandelingen zal letterlijk worden stilgestaan bij de vaak aangrijpende verhalen achter een aantal graven van slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog.
Een groep van 10 tot 12 vrijwilligers van de werkgroep Begraafplaats Oldenzaal verzamelt zich al zo’n 3,5 jaar elke dinsdagmorgen van 10 tot 12 op de begraafplaats aan de Hengelosestraat om de graven weer zichtbaar en toonbaar te maken. Zij helpen daarmee de gemeente Oldenzaal – sinds 1975 eigenaar –de begraafplaats stap voor stap zoveel mogelijk in oude luister te herstellen en in te richten als een voor iedereen toegankelijk herdenkings- en bezinningspark.
Herdenking met basisschool
Traditiegetrouw organiseert het Comité Nationale Feest- en Gedenkdagen Oldenzaal elk jaar op 2 april een herdenking met een groep 8 van een Oldenzaalse basisschool op de begraafplaats aan de Hengelosestraat. Dit jaar zijn dat de kinderen van basisschool de Esch. De bijeenkomst begint om 10.00 uur. Na het hijsen van de bevrijdingsvlag volgt een toespraak van burgemeester Patrick Welman. Daarna is er een rondgang langs de graven van de gevallenen die actief betrokken zijn geweest bij de bevrijding van Oldenzaal. Veteranen van de Stichting Veteranen Oldenzaal houden een erewacht bij de graven van de Engelse en Canadese oorlogshelden. De kinderen van de basisschool de Esch lezen – na een moment van stilte – gedichten voor. De ceremonie wordt afgesloten met het zingen van het Wilhelmus.
Verhalen achter graven
Op initiatief van Martin Meijerink worden door de werkgroep op 2 april tijdens twee wandelingen een aantal graven ‘uitgelicht’, waarbij het verhaal wordt verteld van oorlogsslachtoffers. Zo is er het indringende verhaal bij het graf van Joseph Wurms, dat symbool staat voor alle omgebrachte Oldenzaalse Joden. Ook wordt stilgestaan bij de naast elkaar liggende graven van Bennie Krüpers (17) en Gerrit Raeke (18), die omkwamen bij de dramatische explosie van Duitse munitie tijdens een bevrijdingsfeest op de Grote Markt op 8 mei 1945.
Zwarte schaduw
Bij de explosie, die een zwarte schaduw wierp over het bevrijdingsfeest in Oldenzaal, kostte 8 Oldenzaalse jongelui het leven. Onder hen ook Dini Croonen (20), bij wier graf wordt stilgestaan. Verder wordt op 2 april onder meer het verhaal verteld van de Canadese piloot Robert James Land (27). Hij stortte met z’n Spitfire neer achter een woning aan de Hengelosestraat, in het toenmalige Noord-Berghuizen. Op z’n grafsteen staat (in het Engels) dat hij ‘moedig alles gaf voor onze vrijheid’.
Onthulling Anne Frankboom
Tijdens de herdenking van de bevrijding van Oldenzaal op woensdagmorgen 2 april zal op de begraafplaats aan de Hengelosestraat ook de ‘Anne Frankboom’ officieel worden onthuld. Deze boom werd opgekweekt met een kastanje van de Witte Paardenkastanjeboom, waar Anne Frank vanuit het raam van haar kamer op uitkeek. Ze schreef er ook een paar keer over in haar dagboek. Te midden van alle dreiging en gevaar was deze boom een mooi rustgevend element. Het was haar enige contact met de natuur en de wisseling van de seizoenen. Toen in 2005 bekend werd dat de boom – één van de oudste kastanjebomen in Amsterdam – ernstig ziek was, heeft de Anne Frankstichting kastanjes laten rapen en laten opkweken om te kunnen schenken aan andere locaties.
Muziek en gedicht
De twee wandelingen op woensdagmiddag 2 april worden opgeluisterd door een violiste, die muziek uit de film Shindler’s List ten gehore zal brengen. Stadsdichter Geert Christenhusz draagt een speciaal voor deze gelegenheid geschreven gedicht over 80 jaar vrijheid voor. Ook wordt nog even stil gestaan bij de die ochtend onthulde Anne Frank boom.
Aanmelding
De herdenkingswandelingen op 2 april duren maximaal een uur en starten om 14.00 uur en om 16.00 uur bij de hoofdingang van de begraafplaats aan de Hengelosestraat 115. Deelname is gratis. Aanmelding via: Simon Schutte (simonschutte@hetnet.nl, tel.06-53895649) of Jan Siemerink (jfsiemerink@gmail.com, tel. 06-37608442)